راهبردهای فرهنگی به منظور موفقیت مدیریت دانش در سازمانهای ایرانی مورد مطالعه موسسه مطالعات بین المللی انرژی

شکل‏گیری این تحقیق براساس این سوال بود که: «با توجه به اهمیت مدیریت دانش، وضعیت موجود فرهنگی در این موسسه به چه صورت بوده و چه راهبردهایی می‏توان جهت ارتقای سطح فرهنگ دانشی آن ارائه نمود؟» بدین منظور، در گام اول، مطالعات کتابخانه ای جهت استخراج شاخصهای فرهنگ سازمانی و شاخصهای مدیریت دانش انجام شده است. در گام دوم، شاخصهای فرهنگ خاص ایرانی مرتبط با مدیریت دانش، به روش مصاحبه عمیق با کارشناسان حوزه فرهنگ و مطلعه کتابخانه ای استخراج گردید. در گام سوم، مولفه های دانشی و مولفه های فرهنگی مرتبط با مدیریت دانش در دو حوزه فرهنگ جامعه ایرانی و فرهنگ سازمانی، در این موسسه از طریق پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت و در نهایت در گام چهارم، در مصاحبه با گروه کانونی شامل مدیران با سابقه این موسسه و اساتید دانشگاه با توجه به نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدات سازمانی در زمینه مدیریت دانش، راهکارهای فرهنگی مناسب از آن گروه کانونی استخراج گردید. از آنجا که دو حوزه فرهنگ سازمانی و ساختار فرهنگ خاص ایرانی، حول محور مدیریت دانش بررسی شده و حتی سوالات مربوط به ساختار فرهنگی و فرهنگ سازمانی تماماً در حوزه مدیریت دانش طرح گردیدند، می‏توان گفت که راهبردهای ارائه شده نیز صرفاً راهبردهایی برای ارتقای فرهنگ دانشی در سازمان می‏باشند. از اینرو ارزیابی‏ها هم برای ساختار فرهنگی مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی مدیریت دانش صورت پذیرفته است. این تحقیق از نظر نوع هدف، کاربردی و نیز توسعه ای بوده و با روش تحقیق مطالعه پیمایشی- میدانی انجام شده است. همچنین می توان گفت، از آنجا که در این تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده شده است، تحقیق از نوع کمی بوده و از آن جهت که مصاحبه نیز روش دیگری برای جمع آوری اطلاعات در این تحقیق به شمار می آید، این تحقیق کیفی نیز می باشد. بمنظور سنجش فرهنگ سازمانی مدیریت دانش، پس از بررسی عوامل و مدلهای مختلف، مدل فرهنگی دانیل دنیسون که شامل چهار مولفه تعهد به مشارکت، سازگاری، انطباق پذیری و مأموریت می‏باشد، انتخاب شد و برای ارزیابی ساختار فرهنگی مدیریت دانش از شاخصهای خاص فرهنگ ایرانی مرتبط با مفهوم مدیریت دانش که توسط آقایان دکتر علی ربیعی و دکتر مصطفی ملکیان، ارائه شده‏اند، استفاده شده است. همچنین برای بررسی وضعیت موجود مدیریت دانش از مدل پایه‏های ساختمان مدیریت دانش پروست که شامل هشت جز (تعیین هدف‏های دانشی، ارزیابی دانش، شناسایی دانش، کسب دانش، توسعه دانش، اشتراک و توزیع دانش، بکارگیری دانش و نگهداری دانش) می‏باشد، استفاده شده است. پرسش نامه استاندارد این سه متغیر، مدیریت دانش بعنوان متغیر وابسته شامل 31 سوال و فرهنگ سازمانی مدیریت دانش، ابعاد آن شامل 27 سوال و ساختار فرهنگی مدیریت دانش شامل 26 سوال می‏باشد. از آنجا که بهترین منبع موجود برای پاسخ به سوالات، استفاده از نظر کارشناسان و مدیران موسسه مطالعات بین المللی انرژی بود، لذا براساس روش نمونه گیری تصادفی از بین آنها نمونه آماری انتخاب گردید و در نهایت 83 پرسشنامه جمع آوری گردید. در تحقیق پیش رو از دو آزمون نسبت (دوجمله ای) برای تعیین مناسب بودن یا مناسب نبودن میزان وجود هریک از ابعاد متغیرهای تحقیق در جامعه آماری و همچنین آزمون فریدمن جهت رتبه بندی هریک از ابعاد متغیرهای اصلی تحقیق (مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی مدیریت دانش و ساختار مدیریت دانش) استفاده شده است. در انتها نیز پیشنهاداتی برای فراهم کردن شرایط مناسب برای بهبود وضعیت فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش ارائه شده است.